Tüm Öğretim Üyeleri Derneği, ilk kez 13 Mayıs 1975 tarihinde Ankara’da kurulmuştur. Türkiye’deki üniversitelerde görevli çalışan ya da emekli olan öğretim üye ve yardımcılarının üye oldukları mesleki bir dernektir. Derneğin kurucularından Doç. Dr. Gencay Şaylan, aynı zamanda ilk genel başkanıdır. Kurucuları arasında genel başkan yardımcıları Prof. Dr. Cevat Geray ile Doç. Dr. İffet Renda, genel sekreter Dr. Necdet Bulut, genel sayman Doç. Dr. Oğuzhan Özaltın bulunuyordu. Üniversitelerde örgütlenme konusunda başarılı çalışmalar yapan TÜMÖD’ün Ankara, İstanbul, İzmir, Adana ve Trabzon’da şubeleri bulunuyordu. Bu arada TÜMÖD Genel Sekreteri Dr. Necdet Bulut, 26 Kasım 1978 gecesi Trabzon’da Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde ülkücü tetikçiler tarafından arabasının çapraz ateşe alınması sonucu oğlu ve eşinin hafif yaralandığı saldırıda ağır yaralanmıştır. Ankara’ya getirilmiş ancak 8 Aralık 1978 tarihinde ölmüştür. Vuranlar yakalanamamış ama üniversiteye rektör bile olmuştur.
Bu dernek, 1980 yılında Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı’nın kararları doğrultusunda çalışmalarını, diğer pek çok dernek gibi durdurmuştur. 1982 yılında çalışmalarına son veren bu dernek, kendiliğinden kapanmıştır.
Öğretim üye ve yardımcılarından Prof. Dr. Erdem Aksoy, Prof. Dr. Alpaslan Işıklı, Doç. Dr. Yalçın Küçük, Doç. Dr. Kadir Polat, Doç. Dr. Tahsin Yılmaz, Öğr. Gör. Candan Baysan, 3 Kasım 1986 tarihinde “Öğretim Üyeleri Derneği” adıyla, merkezi Ankara’da olan ikinci derneği kurmuşlardır. Öğretim Üyeleri Derneği, 12 Eylül 1980 darbesinden sonra kurulan ilk demokratik kitle örgütüdür. Aynı zamanda da, üniversite çalışanlarının kurduğu ilk örgüttür. Bu dernek de, Türkiye’deki bütün üniversitelerde görevli öğretim üye ve yardımcılarının üye olabildikleri mesleki bir dernektir. Öğretim Üyeleri Derneği, 8 Mart 1997 tarihinde yapılan 5. Genel Kurulu’nda, adının başına “Tüm” sözcüğünü alarak, “Tüm Öğretim Üyeleri Derneği” kısa adı “TÜMÖD” olmuştur. Böylece Mayıs 1975 tarihinde kurulan 1. TÜMÖD’ün devamı olmuştur. Kamuoyu da bunu böyle bilmektedir. TÜMÖD, yeni ismiyle hem geleneğe sahip çıkmış, hem de öncü ve ana olmanın haklı gururunu taşımıştır. 27 Haziran 2008 tarihinde yapılan 11. Genel Kurulu’nda, adı “Tüm Öğretim Elemanları Derneği” olarak değiştirilmiştir.
6 Kasım 1981 tarihinde yürürlüğe giren Yükseköğretim Kanunu (YÖK), kamu yararına çalışan dernekler dışında, öğretim elemanlarının dernek kurmalarını ve kurulu derneklere üye olmalarını, rektörlerin yazılı izinlerine bağlamıştır. Dolayısıyla Tüm Öğretim Elemanları Derneği’nin kurucuları ve üyeleri, üniversitelerden sıkıyönetim komutanlığı tarafından 1402 sayılı yasa ile uzaklaştırılan ya da emekli olan öğretim elemanları olmuştur. Çünkü hiçbir rektör, öğretim elemanlarına üyelik izni vermemiştir. Bu hüküm daha sonra değiştirilmiştir, ancak etkisi bugün de sürmekte ve bu yüzden, günümüzde de öğretim elemanlarının dernek üyeliklerine bakışları soğuktur.
1990 yılından sonra, Türkiye’nin üniversite olan kentlerinde yerel düzeyde, o üniversitenin öğretim elemanlarının üye olabildikleri dernekler kurulmuştur. Örneğin, İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyeleri Derneği, İzmir Üniversiteleri Öğretim Elemanları Derneği (İZÜNİDER), Gazi Üniversiteli Öğretim Elemanları Derneği, ODTÜ Öğretim Elemanları Derneği gibi. Tüm Öğretim Elemanları Derneği, 1975 yılında kurulan dernek gibi, bütün üniversitelerde görevli öğretim elemanlarının üye oldukları dernek özelliğini korumuştur.
Tüm Öğretim Elemanları Derneği, çalışmalarını yürütmek üzere, istek olan üniversite merkezlerinin bulunduğu illerde, Dernekler Yasası uyarınca, o ilin adıyla temsilcilik ve şube açmıştır ve açmaya devam etmektedir.